„Dzieci są nadzieją, która rozkwita wciąż na nowo,
projektem, który nieustannie się urzeczywistnia,
przyszłością, która pozostaje zawsze otwarta”.
św. Jan Paweł II
Zajęcia prowadzone przez pedagoga specjalnego dostosowywane są do indywidualnych możliwości i predyspozycji dzieci. Zawsze związane są ze stymulacją ogólnorozwojową, rozwoju poznawczego, mowy, myślenia, percepcji wzrokowej, słuchowej, koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, rozwijaniem sprawności manualnej oraz grafomotorycznej. Zajęcia z pedagogiem specjalnym są także poświęcone wspomaganiu rozwoju emocjonalnego – wzmacnianie samooceny, naukę wygrywania i przegrywania, rozpoznawania i nazywania emocji. Zadaniem pedagoga specjalnego jest również rozwijanie zainteresowań, predyspozycji i zdolności dzieci.
Główny celem zajęć jest optymalne wspomaganie rozwoju dziecka. W swojej pracy specjalista zawsze bazuje na mocnych stronach dziecka.
Pozostałe zadania pedagoga specjalnego:
– współpraca z nauczycielami, wychowawcami grup
– współpraca z zespołami w zakresie opracowania i realizacji indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dla dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
– wspieranie nauczycieli, wychowawców
– udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom, rodzicom uczniów
i nauczycielom
– współpraca, w zależności od potrzeb, z innymi podmiotami m.in. poradniami psychologiczno-pedagogicznymi
– przedstawianie radzie pedagogicznej propozycji w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli przedszkola
Poniżej przedstawiam wybrane propozycje zabaw i ćwiczeń rozwijających sprawność manualną, grafomotorykę, percepcję wzrokową, percepcję słuchową, mowę i myślenie oraz stymulujących rozwój poznawczy , społeczny i emocjonalny dzieci.
- Ćwiczenie sprawności manualnej, grafomotoryki:
– gniecenie gąbki, piłeczki;
– wyczuwanie różnych powierzchni, dotykanie, odgadywanie, co jest w woreczku;
– ugniatanie papierowych kul;
– zabawy konstrukcyjne np. budowanie z klocków;
– przewlekanie sznurka przez otwory;
– wkładanie guzików do skarbonki;
– malowanie całą dłonią dużych powierzchni;
– lepienie z mas plastycznych z dodatkiem kaszy, ryżu itp.;
– zabawy klamerkami/ spinaczami- przenoszenie drobnych elementów, dopinanie;
– dorysowywanie brakujących elementów (np. z: J. Baran, „Terapia zabawą”);
– rysowanie pod dyktando;
– wycinanie: dowolne, po linii, cięcie pasków.
- Ćwiczenia rozwijające i usprawniające percepcję i pamięć wzrokową oraz koordynacje wzrokowo- ruchową:
– wyszukiwanie przedmiotów w najbliższym otoczeniu;
– wskazywanie i rozpoznawanie figur geometrycznych (np. gra „Figuraki”);
– naśladowanie czynności wykonywanych przez drugą osobę „zabawa w lustro”;
– dobieranie par jednakowych przedmiotów, obrazków (układanki typu „Memory”);
– wyszukiwanie par obrazków, które do siebie pasują lub tworzą całość (np. pies buda, korona- pień drzewa);
– „czego brakuje?”- zapamiętywanie układu obrazków;
– układanie puzzli;
– zabawy konstrukcyjne wg podanego wzoru (np. budowanie wieży z klocków wg wzoru);
– porównywanie dwóch podobnych zabawek pod względem cech podobnych i różniących;
– układanie prostych ciągów rytmicznych (dwa elementy np kot, pies, kot, pies..);
– układanie klocków wg określonej zasady np koloru;
– odwzorowywanie prostych symboli, znaków oraz szlaczków;
– rysowanie, malowanie kredą, farbą linii pionowych, poziomych, ukośnych falowanych na wzorze.
- Ćwiczenia percepcji, pamięci słuchowej i koordynacji słuchowo- ruchowej:
– rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków- głosu i źródła dźwięku np. szelest gazety, kapanie wody z kranu;
– ilustrowanie dźwięków poprzez różne formy działalności dziecka (np. naśladowanie wiatru, deszczu, burzy za pomocą gniecenia gazety);
– rozpoznawanie osób po głosie („zgadnij, kto cię woła”);
– wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków ze względu na ich natężenie (głośno-cicho);
– wysłuchiwanie zmian w tempie słyszanych dźwięków (szybko- wolno);
– wysłuchiwanie i powtarzanie dźwięków tworzących układy rytmiczne np. podczas klaskania, tupania;
– rozpoznawanie i przeliczanie dźwięków dochodzących z otoczenia;
– zabawy z instrumentami: bębenek, cymbałki itp.;
– śpiewanie piosenek z jednoczesnym naśladowaniem gestów, powtarzanie rymowanek;
– ćwiczenia słuchu fonematycznego: analizy i syntezy sylabowej, wysłuchiwanie głosek
w nagłosie i wygłosie.
- Stymulacja rozwoju mowy:
– gimnastyka języka przed lustrem np. wysuwanie, wsuwanie języka;
– ćwiczenia oddechowe typu: zdmuchiwanie świeczki, dmuchanie na papierek, piłeczkę itp.;
– zachęcanie do mówienia w sytuacjach codziennych;
– wyszukiwanie na obrazkach elementów wskazanych przez dorosłego, powtarzanie nazw oraz prostych zdań np. „chłopiec szuka piłki” itp.;
– wykorzystywanie gestów podczas nauki wierszy i piosenek;
– nazywanie przedmiotów i sytuacji podczas codziennych czynności;
– ćwiczenia dźwiękonaśladowcze np. naśladowanie odgłosów zwierząt;
– układanie historyjek obrazkowych, opowiadanie treści obrazków.
- Pobudzenie aktywności poznawczej dziecka:
– pobudzenie rozwoju pamięci dowolnej poprzez utrwalanie informacji o sobie;
– rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni;
– rozpoznawanie, nazywanie czynności wykonywanych przez dziecko i inne osoby;
– wprowadzanie, utrwalanie nazw kolorów podstawowych i pochodnych;
– wprowadzanie, utrwalanie nazw wybranych owoców, warzyw, zwierząt domowych, leśnych i egzotycznych;
– utrwalanie nazw figur geometrycznych;
– rozwijanie umiejętności przeliczania na konkretach w możliwie szerokim zakresie;
– wprowadzanie nazw aktualnej pory roku i jej cech charakterystycznych;
– łączenie na zasadzie przedmiot- czynność oraz przedmiot- czynność- zawód;
– układanie obrazków wg czynności następujących po sobie (plan dnia, historyjki obrazkowe);
– stymulacja myślenia przyczynowo- skutkowego: „Co wydarzyło się potem?”.
- Budzenie wiary we własne możliwości i umiejętności:
– zabawy i ćwiczenia wynikające z zainteresowań dziecka („co lubię”, „co potrafię”);
– rozwijanie sposobu komunikacji werbalnej dziecka;
– doskonalenie czynności samoobsługowych, zachęcanie do samodzielnego podejmowania decyzji w zabawie;
– zachęcanie do samodzielnego odkładania rzeczy na miejsce, korzystania z toalety, jedzenia
i ubierania;
– chwalenie dziecka za najmniejsze nawet postępy, podkreślanie mocnych stron dziecka.
- Rozwijanie sfery społeczno- emocjonalnej:
– zabawy w grupie dzieci;
– nauka wygrywania i przegrywania podczas gier typu ściganki, memo itp.;
– ustalanie i przestrzeganie zasad zgodnej i bezpiecznej zabawy;
– zwracanie uwagi na potrzeby innych ludzi, kształtowanie empatii poprzez zabawy naśladowcze typu „lustro”;
– zabawy tematyczne np. w dom lub przedszkole;
– wzbogacanie rysunku postaci („to jestem ja i tak wyglądam”);
– nazywanie różnic i podobieństw między sobą i innymi np. wszyscy lubimy jeść lody;
– rozwijanie umiejętności rozpoznawania wybranych emocji (zabawy naśladowcze, zabawy mimiczne);
– rozpoznawanie emocji na zdjęciach i symbolach ( np. z wyd. Harmonia);
– słuchanie bajeczek terapeutycznych np. M. Molickiej.
Pedagog specjalny: mgr Aleksandra Pleban
